شیر منبع بسیار خوبی از ویتامین ها و املاح (مخصوصا کلسیم) بوده که نقش مهم آن در سلامتی استخوان برهمگان ثابت شده است. متخصصین تغذیه توصیه می کنند که شیر و سایر فرآورده های لبنی می بایستی به عنوان جز اصلی یک رژیم تغذیه ای متعادل مصرف شود.
گاها در میان عوام برخی باورهای نادرست در نقطه مقابل فواید سلامت بخش شیر وجود داشته که تغییر رژیم تغذیه ای افراد جامعه بر مبنای این باورها باعث حذف بی دلیل این ماده بسیار مغذی شده و تهدیدی بالقوه برای سلامتی از این منظر محسوب می گردد.
مواد مغذی موجود در شیر:
شیر و فرآوردهای لبنی ترکیبی متوازن و مناسب از دیدگاه سلامت بخشی از پروتئین، چربی و کربوهیدرات و منبع بسیار مهمی از مواد مغذی ضروری مثل: کلسیم، ریبو فلاوین، فسفر، ویتامین های A، D ، B12و اسید پانتوتنیک می باشد.
فرآورده های لبنی همچنین شامل پروتئین های با کیفیت بالا می باشند که برای پاسخگویی به نیاز های تغذیه ای بدن بسیار مناسب می باشند از سوی دیگر، پروتئین های شیر ارزش تغذیه ای سایر پروتئن های رژیم تغذیه ای مثل گروه غلات، حبوبات، میوه و سبزیجات را از طریق فراهم آوری آمینو اسید هایی که بعضا این گروه های غذایی فاقد آن می باشند را بالا می برند.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
شیر و سلامتی:
بسیاری از افراد ی که قصد کاهش وزن دارند، عموما متمایل به محدود کردن شیر و فرآورده های لبنی در رژیم تغذیه ای خود با باور غلط ویژگی چاق کنندگی این گروه محصولات، می باشند. شیر و فرآورده های لبنی شامل اسید های چرب اشباع بوده که با افزایش میزان کلسترول خون مرتبط می باشد. نکته قابل توجه این است که مصرف متعادل لبنیات (مخصوصا نوع کم چرب آن) در یک رژیم تغذیه ای مناسب و متوازن نه تنها تهدیدی برای سلامت نبوده بلکه می تواند موجبات تضمین سلامتی را فراهم آورد.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
نتایج برخی تحقیقات علمی:
پوکی استخوان: حذف شیر و فرآورده های لبنی از رژیم تغذیه ای می تواند منجر به عدم تامین نیاز بدن به کلسیم شود. این اختلال در خصوص زنان و افراد مسن(که نیاز بیشتری به کلسیم دارند) مصداق بیشتری دارد. کمبود کلسیم در بدن می تواند منجر به بروز اختلالاتی نظیر پوکی استخوان گردد.
سرطان روده: برخی تحقیقات علمی گواه این مطلب است که احتمال ابتلا به سرطان روده در افرادی که به صورت مستمر (روزانه) شیر و فرآورده های لبنی را در رژیم تغذیه ای خود مصرف می کنند کمتر می باشد.
فشار خون: تحقیات صورت گرفته در ایالت متحده مؤید این مطلب است که مصرف میوه و سبزیجات به همراه لبنیات کم چرب بیشتر از مصرف صرفا میوه و سیریجات، فشار خون را پایین می آورد.
دیابت نوع دوم: یک مطالعه جامع ده ساله بر روی 3000 فرد بالغ مبتلا به چاقی نشان داده است که مصرف شیر و فرآورده های لبنی به جای شکر و سایر کربوهیدرات ها می تواند در جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع دوم در افراد چاق مؤثر باشد.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
شیر و پوسیدگی دندان:
شیر و فرآورده های لبنی می توانند در جلوگیری از پوسیدگی دندان موثر باشند.
مصرف پنیر و سایر فرآورده های لبنی می تواند باعث کاهش اسیدیته دهان، تحریک ترشح بزاق، کاهش تشکیل پلاک دندان و در نهایت کاهش پوسیدگی دندان گردد.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
مصرف شیر خام: (غیر پاستوریزه )
تمامی شیرهای دارای پروانه ساخت سازمان غذا و دارو، پاستوریزه (حرارت دیده و سپس سرد شده) می باشند. از مصرف شیر خام یا غیر پاستوریزه باید جدا خودداری شود. اگرچه فرآیند حرارتی پاستوریزاسیون سبب کاهش میزان بعضی از ویتامین های شیر (مثل ویتامین C ) می گردد اما از سوی دیگر باعث کشته شدن باکتری های بیماری زای بسیار خطرناک موجود در شیر خام شده و فرآیندی ضروری و اجتناب ناپذیر در تضمین ایمنی و سلامت محصولات لبنی می باشد.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
عدم تحمل لاکتوز:
لاکتوز یک کربوهیدارات ساده بوده که بصورت طبیعی در شیر وجود داشته و به قند شیر معروف است. بصورت طبیعی آنزیمی به نام لاکتاز در روده کوچک وجود داشته که قند لاکتوز را تجزیه کرده تا بتواند جذب جریان خون شود. در بعضی افراد آنزیم لاکتاز به میزان کافی وجود نداشته و لاکتوز جذب نشده وارد روده بزرگ شده که در آن جا توسط باکتری ها تجزیه می شود. این فرآیند تجزیه باکتریایی عموما همراه با تولید گاز، نفخ، درد و اسهال می باشد. این اختلال در بدن تحت عنوان عدم تحمل لاکتوز شناخته می شود.
از آنجاییکه شیر و فرآوردهای لبنی بسیار مغذی بوده و مصرف آن ها ضروری می باشد به هیچ وجه افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز نباید این گروه غذایی را از رژیم تغذیه ای خود حذف نمایند امروزه انواع شیر فاقد لاکتوز قابل عرضه به مشتری بوده و همچنین، مصرف برخی از فرآورده های لبنی که درآن ها قند لاکتوز تخمیر شده است، (مثل ماست و پنیر) می تواند برای افراد مبتلا به این اختلال مناسب تر باشد .
نکته قابل ذکر این است که مصرف لبنیات به همراه سایر مواد غذایی و پخش یا توزیع مقدار مصرف روزانه در چند وعده کوچکتر می تواند در کاهش بروز عوارض عدم تحمل لاکتوز موثر باشد.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.
سویا به عنوان یک جایگزین:
سویا و محصولات آن فاقد لاکتوز بوده و جایگزین مناسبی برای فرآورده های لبنی در صورت غنی سازی با کلسیم می باشد. امروزه در کشور ایران محصول شیر سویا وجود داشته که در صورت غنی سازی با کلسیم جایگزین مناسبی برای لبنیات در افرادی که از عدم تحمل لاکتوز رنج می برند می باشد.
منابع دیگر کلسیم:
از دیگر منابع مهم کلسیم می توان به ماهی، آجیل و خشکبار، کنجد و سبزیجات برگی اشاره نمود.
✅جهت مشاهده دوره های صنایع غذایی با گواهینامه های معتبر ملی و بین المللی کلیک نمایید.