مواردی که در طراحی کارخانجات لبنی مطابق استانداردهای ملی و بین المللی باید لحاظ گردد
1- سكوی دريافت شير خام
اين بخش كاملاً توسط ديوار از بخشهای ديگر توليد جدا شده و درب اين بخش به هيچ عنوان به سمت سالن اصلی توليد باز نشود .
2- بخش تحويل شير خام
در ابتدای كارخانه قرار داشته و در اين بخش، درب ورودی تحويل شير خام به كارخانه به صورت جداگانه از ساير قسمتها در نظر گرفته شود به طوری كه باعث انتقال آلودگی نگردد .
3-آزمايشگاه شير خام دريافتی
در صورتی كه بخش تحويل شير خام در كنار آزمايشگاه اصلی واحد توليدی قرار نداشته باشد بخش شير خام دريافتی بايد دارای آزمايشگاه مجزا بوده و در صورتی كه آزمايشگاه اصلی واحد توليدی در كنار بخش تحويل شير خام قرار داشته باشد بايد توسط دريچه ای كوچک مجهز به پرده هوا يا جريان مثبت هوا، به آزمايشگاه توليدی باز شود تا توانايی انجام آزمايشات لازم و ضروری جهت پذيرفتن شير ورودی را داشته باشد .
4-آزمايشگاهه
بايد در محلی بنا شوند كه براحتی قابل دسترس و در نزديكترين فاصله به سالن توليد بوده و دارای بخشهای مجزای شيميايی و ميكروبيولوژی بوده و آزمايشگاه ميكروبيولوژی دارای فضای مجزا متشكل از سه بخش استريليزاسيون، انكوباسيون و كشت ميكروبی باشد.
5- انبار مواد اوليه بسته بندی
مواد و وسايل بسته بندی مانند شيشه، كارتن، پاكت و برچسب و غيره در اين مكان نگهداری می شوند. يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود مواد اوليه بسته بندی به انبار به سمت محوطه و يک درب اين قسمت به سمت سالن توليد و بسته بندی باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
6- انبار نمک
به طور مجزا و متناسب با ظرفيت توليد كارخانه احداث شود و فاصله آن با سالن توليد حفظ گردد. يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود نمک به انبار به محوطه و يی درب اين انبار به قسمت سالن توليد باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
7- انبار شير خشک و مواد افزودنی
به طور مجزا و متناسب با ظرفيت توليد كارخانه احداث شود و فاصله آن با سالن توليد حفظ گردد و در اين قسمت با توجه به شرايط خاص نگهداری شير خشک می بايستی دما و رطوبت نسبی كنترل گردد. يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود شير خشک به انبار به محوطه و يک درب اين انبار به سمت سالن توليد باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
8- انبار عمومی
محلی است جهت نگهداری وسايل متفرقه از قبيل وسايل آشپزخانه وسايل اداری، ظروف خالی، لباس كار و ديگر ملزومات كه ابعاد آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد و نيازی نيست كه در نزديكی سالن توليد باشد .
9- انبار قطعات و لوازم
اين انبار به عنوان توصيه جهت نگهداری قطعات و لوازم ماشين آلات می باشد و اجرای آن در پيشرفت و بهبود مستمر كارخانه تأثير خواهد داشت . جهت آسانی دستيابی به قطعات يدكی و لوازم ماشين آلات بهتر است در نزديكی سالن توليد احداث گردد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
10- انبار مواد شيميايی
كليه مواد شيميايی مورد استفاده نظير اسيد و سود بايد در محلی جداگانه قرار داشته باشد يک درب اين قسمت جهت ورود مواد شيميايی به محوطه و يک درب اين انبار به محل مخازن CIP باشد .
11- محل قرار گيری مخازن شستشو ی در جا (CIP)
بايستی در طراحی و ساخت كارخانه جهت قرار گيری مخازن سود، اسيد و آب منظور گردند و در كنار انبار مواد شيميايی باشد تا سقف از سالن توليد و انبارها جدا باشد و محل قرار گيری تهويه ها جهت خروج بخارات اسيد و سود به سمت فضای آزاد بيرون باشد.
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
12-انبار ضايعات
محلی است جهت نگهداری محصولات برگشتی از بازار و خط توليد. درب اين قسمت نبايستی به سالن توليد باز شود.
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
13-انبار نگهداری دوغ
می بايستی دارای شرايط مناسب از نظر دما و رطوبت و ديگر عوامل، متناسب با ويژگيهای محصول باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
14-انبار قرنطينه
در صنايع غذايی معمولاً انجام آزمايشات لازم روی مواد اوليه و يا محصول نهايی ممكن است چند روز به درازا بكشد طی اين دوره می بايست محصول در قرنطينه بماند تا جواب آزمايشات روشن گردد. بسياری از كارخانجات اين محصولات را درون انبار مواد اوليه و يا محصول قرار می دهند، ولی به روشهای مختلف اطمينان حاصل می كنند كه هيچگونه تداخل بين كالای قرنطينه و محصول نهايی به وجود نيايد ولی در شرايطی كه خطر تداخل در كالا زياد باشد می توان مبادرت به احداث انبار قرنطينه نمود حجم اين انبار بستگی به حجم روزانه توليد و نيز زمان نگهداری تا دريافت جواب آزمايشات دارد .
15-سردخانه ها
واحدهای توليد كننده شير و ساير فرآورده های لبنی به منظور نگهداری و حفظ كيفيت مواد اوليه و محصولات توليدی خود بايد از سردخانه مناسب (زير صفر و بالای صفر ) برای اين منظور استفاده نمايند يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود محصولات به سالن توليد و يک درب آن جهت بارگيری به محوطه بيرون باشد. ( متناسب با ظرفيت توليد )
16-گرمخانه ها
برای توليد انواع ماست جهت طی دوره گرمخانه گذاری نياز به اين مكان با دمای 45-40 درجه سانتيگراد می باشد يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود ماست به سالن توليد و يک درب جهت خروج به سردخانه باشد . (متناسب با ظرفيت توليدی كارخانه )
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
17-محل شستشوی سبد ها
هر كارخانه می بايستی دارای محلی جهت شتشوی سبد ورودی به سالن توليد باشد. يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود سبد به محوطه و يک درب آن به سمت سالن توليد و بسته بندی باشد.
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
18-سالن توليد (شير ، ماست ، دوغ ، خامه و .... )
زير بنای سالن توليد بستگی به ظرفيت توليد كارخانه دارد و می بايستی در آن زير بنای سطح اشغال شده توسط ماشين آلات بر حسب نوع ماشين آلات و ابعاد آن حداكثر 45 % فضای اصلی سالن توليد با احتساب حداقل يک متر فضای خالی از حداقل دو طرف دستگاه باشد. در سالن توليد می بايستی محل پركنهای شير تفكيک شده باشند.
19-سالن بسته بندی پنير :
با توجه به نوع پنير بايد در محل مناسب و دور از سالن های ديگر توليد انجام گيرد. سالن بسته بندی بايد كاملاً تميز، سالم و عاری از آلودگی باشد. و زير بنای آن بستگی به ظرفيت توليد كارخانه دارد و می بايستی در آن زير بنای سطح اشغال شده توسط ماشين آلات بر حسب نوع ماشين آلات و ابعاد آن حداكثر 45% فضای اصلی سالن توليد با احتساب حداقل يک متر فضای خالی از حداقل دو طرف دستگاه باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
20-سالن بسته بندی بستنی :
با توجه به نوع بستنی بايد در محل مناسب و دور از سالن های ديگر توليد انجام گيرد. سالن بسته بندی بايد كاملاً تميز، سالم و عاری از آلودگی باشد. و زير بنای آن بستگی به ظرفيت توليد كارخانه دارد و می بايستی در آن زير بنای سطح اشغال شده توسط ماشين آلات بر حسب نوع ماشين آلات و ابعاد آن حداكثر 45% فضای اصلی سالن توليد با احتساب حداقل يک متر فضای خالی از حداقل دو طرف دستگاه باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
21- محل ورود و خروج كارگران (پيش سالن ) :
اين محل می بايستی مجهز به حوضچه ضد عفونی كفش كارگران باشد و در قسمت ورودی سالن توليد در نظر گرفته شود.
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
22-اتاق نمونه های ادواری :
در صنايع غذايی معمولاً تا پايان مدت زمان ماندگاری محصول از هر بچ توليدی نمونه ای به عنوان شاهد نگهداری می شود و می بايستی در محل با توجه به شرايط مطلوب نگهداری محصول قرار داده شود .
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
23-تأسيسات بخار :
محل استقرار ديگ بخار و تأسيسات مربوطه می بايست در خارج از سالن توليد و با فاصله مناسب از سالنهای توليد، انبارها و امكانات كارگری و اداری بوده و برابر مقررات سازمانهای ذيربط، مسائل ايمنی آن رعايت و تأييديه های لازم اخذ گرديده باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
24-محل قرار گيری سيستم تصفيه فاضلاب :
بايستی محلی جهت تصفيه فاضلاب خروجی كارخانه بر اساس مواد 10 و 11 قانون به سازی محيط زيست در نظر گرفته شود به نحوی كه از آلوده نمودن محيط توسط كارخانه جلوگيری نمايد .
25- رختكن كارگران :
در هر كارخانه بايد اتاق با وسعت كافی جهت رختكن وجود داشته باشد و در مجاورت سرويسهای بهداشتی باشد و در كارخانه هايی كه خانمها نيز كار می كنند بايد رختكن جداگانه برای آنان در نظر گرفته شود .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
26- اتاق استراحت كارگران :
در هر كارخانه بايستی اتاق با وسعت كافی جهت استراحت كارگران زن و مرد به صورت جداگانه وجود داشته باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
27- سرويسهای بهداشتی :
بايد برای كارگران زن و مرد دستشويی و توالت مجزا به تعداد مورد نياز وجود داشته باشد. توالتها بايد در محلی باشند كه آلودگی در محيط به حداقل برسد و نبايد درب توالت بسمت سالن توليد و انبارها باز شود .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
28- حمامها :
بايستی برای كارگران حمام مجزا به تعداد مورد نياز وجود داشته باشد .
29- آشپزخانه :
چنانچه طبخ در كارخانه انجام گيرد، كارخانه می بايستی نسبت به تهيه آشپزخانه با متراژ مناسب، متناسب با تعداد كارگران اقدام نمايد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
30- سالن غذا خوری :
هر كارخانه می بايستی دارای غذا خوری با وسعت كافی و تعداد لازم ميز و صندلی برای عده ای كه هر وعده غذا صرف می كنند باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات لبنی
31- اتاق نگهبانی :
جانمايی، زيربنا و قسمتهای مختلف آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
32- نمازخانه :
بايد متناسب با تعداد افراد پرسنل باشد .
33- قسمتهای اداری :
زير بنا و قسمتهای مختلف آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات صنایع غذایی کلیک نمایید.
34-فضا جهت توسعه آينده :
به عنوان توصيه و پيشرفت و بهبود مستمر كارخانه طبق طرح های پذيرفته شده باشد .